İnsan beyni, ölümden sonrasında 10 dakika daha çalışmaya devam ediyor. Beyin derin uyku haline benzer bir aktivite sergiliyor. Kanadalı bilim insanlarının yaptığı çalışma, beyin ölümü ve organ nakli ile ilgili tartışmaları yeniden alevlendirdi. Bu çalışmada beynin, öldükten sonra 10 dakika daha çalışmaya devam ettiği ve derin uyku halindekine benzer bir aktivite sergilediği yayınlandı.

Batı Ontario Üniveristesi’ndeki bilim insanoğluı ilginç bir çalışmaya imza attı. Bu çalışmada gösterildi ki, ölüm esnasında kalp ve nabız duruyor ancak beyin aktiviteleri devam ediyor. Peki beyin ölümü, organ nakli gibi konular yeniden değerlendirilecek mi?

Meydana getirilen klinik çalışmalarda, yoğun bakımda yatan hastalar incelendi. Klinik olarak öldüğü açıklanan 4 hastadan birinin beyin faaliyetlerinin, hastaların kalbi durduktan sonraki 10 dakika süresince devam ettiği görüldü. Deneklerden alınan verilerinse, derin uyku halindeki beyin dalgalarıyla benzerlik gösterdiği açıklandı.

Bu durumun nedeni ile ilgili henüz bir izahat yok ancak araştırma ‘ölüm sonrası’ hakkındaki tartışmaları da alevlendirmiş durumda. Peki yeni ölmüş bir hastadan organ nakli yapmak etik olarak farklı bir boyutta değerlendirilecek mi?

Başlıktaki tipik “oksimoron” örneği ifade Langone Tıp Fakültesi Yoğun Bakım ve canlandırma Bölümü Başkanı Dr. Sam Parnia’ ya ilişkin:

“Beyin öldükten sonra da çalışmaya devam ediyor, insanoğlu öldüklerinin bilincinde oluyorlar”.

Resuscitation isminde dergide yayınlanan araştırma kalpleri duran yani teknik olarak ölmüş olan fakat sonra yine “canlandırılan” 330 hastadan 140’ ı üzerinde gerçekleştirildi. Araştırmaya nazaran, bu hastaların yüzde 39’ unun kalbi durduktan sonrasında ve tekrar canlandırma faaliyeti başlamadan önce şu demek oluyor ki teknik olarak “ölü” iken şuurlarının bir dereceye kadar açık oluyor.

Kalpleri duran ve yine çalıştırılan hastalar bir süre etraflarında olan bitenleri görüyor, söylenenleri işitiyor ve hatta doktorlarının kendisi için “öldü” dediklerini de duyuyor. Hastaların üçte biri vakitın abartılı olarak hızlandığını yada yavaşladığını bildiriyor, içlerinde parlak ışık veya halüsinasyon görenler de var.

Bunların önemli bir kısmının da, kendi ifadeleriyle onlara bakan hekim ve hemşirelerin ifadeleri kıyaslandığında çevrelerinde olan bitenlerin tam olarak farkında oldukları anlaşılıyor.

Kalp durunca beyne kan gitmiyor

Kalp durduğu süre beyne de kan gidemez oluyor ve öğürme ve gözbebeği refleksleri şeklinde tüm beyin sapı refleksleri de derhal derhal eş zamanlı olarak ortadan kalkıyor. Beynin korteks adında olan, şuurdan ve beş duyu ile elde edilmiş bilgilerin işlenmesinden mesul olan kısmı da kalp durduktan sonraki 2-20 saniye hiçbir aktivite göstermez oluyor şu demek oluyor ki beyin dalgaları ortadan kalkıyor.

Beyin hücrelerinde ölümle neticelanacak olan bir takım değişiklikler başlıyor ama beynin tamamen “ölmesi” kalp durduktan saatler sonrasında gerçekleşiyor. Yine canlandırma (kardiyo-pulmoner resisütasyon) işlemi ile beynin kan akımının yüzde 15 oranında sağlanması beyin hücrelerinin ölmelerini önlüyor fakat beynin yine çalışmasına yetmiyor. Hayvan deneyleri de ölümden dakikalar sonra beyin aktivitesinde bir artış bulunduğunu gösteriyor.

Gelelim neticeye,

Amerikalı bilim adamlarının çalışmasını takdir ediyorum fakat “yaşamın ölümden sonrasında” devam etmiş olduğu dilimizdeki “yaşayan bir ölüyüm” saslınün de gösterdiği benzer biçimde esasen bilinen bir gerçektir.

Fethi Karamahmutoğlu’ nun güftesi H. Lâmi Ergül’ e ait hüseyni şarkısı da buna güzel bir örnektir:

Ne olur anla beni
Koyma bu canla beni
Onmaz yaralarım var
Acıma dağla beni

Ben sevdalar çölüyüm
Keder mihnet gölüyüm
Yaşayan bir ölüyüm
Kerem et sağla beni